به گزارش پایگاه خبری بورس پرس به نقل از فارس، از بین پالایشگاه‌های موجود به جز پالایشگاه ستاره خلیج فارس که سال 96 به بهره‌برداری رسید، میانگین سن سایر پالایشگاه‌ها بیش از 35 سال گزارش شده است. طراحی قدیمی و تولید مقادیر زیاد فرآورده‌های کم‌ارزش سنگین مانند نفت کوره، موجب عدم توجیه اقتصادی مجموعه‌های پالایشی شده است. به‌طوری که دولت به منظور کمک به پالایشگاه‌ها، نرخ تخفیف 5 درصدی در نرخ خوراک این مجموعه‌ها اعمال می‌کند.
بر اساس این گزارش، طرح‌های ارتقای کمیت و کیفیت پالایشگاه‌های نفت اهدافی از جمله پاسخگویی به تغییر الگوی مصرف از فرآورده‌های میان تقطیر به فرآورده‌های سبک‌تر مانند بنزین، ارتقای کیفیت فرآورده‌های تولیدی بر اساس استانداردهای بین‌المللی، کاهش تولید نفت کوره، کاهش آلاینده‌های محیط زیستی، تولید بیشتر بنزین و ارتقای کیفیت فرآورده‌های بنزین و گازوئیل به یورو 4 و 5 را دنبال می‌کند.
بنابراین با توجه به افزایش مصرف بنزین و گازوئیل، حرکت به سمت اجرای طرح‌های ارتقا و کیفی‌سازی پالایشگاه‌ها به‌منظور تأمین امنیت سوخت، ایجاد ارزش افزوده پالایشگاه‌ها، افزایش کیفیت فرآورده‌های نفتی و کاهش آلاینده‌های محیط زیستی ضروری است.
تنفس خوراک، موتور پیشران حرکت پالایشگاه‌ها به سمت ارتقای کیفی فرآورده‌ها
تبدیل ترکیبات سنگین و کم ارزش نفت خام به فرآورده‌های سبک‌تر مستلزم احداث واحدهای فرآیندی هزینه بری همچون RFCC، FCC و کک سازی تأخیری است. از همین رو مجموعه پالایشی با وجود طرح‌ریزی برنامه‌های ارتقای کیفی فرآورده‌ها و در برخی موارد خرید دانش فنی مورد نیاز به دلایلی از جمله عدم جذابیت اقتصادی و بازگشت سرمایه طولانی مدت اجرای این طرح‌ها با مشکل تامین مالی مواجه است.
از همین رو قانون حمایت از توسعه صنایع پایین دستی نفت خام و میعانات گازی با اعطای تنفس خوراک مشکل جذابیت اقتصادی طرح‌های ارتقای کیفی فرآورده پالایشگاه‌ها را نیز مرتفع کرد تا بتوانند با استفاده از تسهیلات تنفس خوراک نفت خام با خیالی آسوده اقدام به تأمین مالی پروژه‌ها کنند.
با تصویب آیین‌نامه اجرایی این قانون در هیات وزیران و فراخوان عمومی وزارت نفت در بهمن سال 98، تعداد 12 طرح ارتقا و بهینه‌سازی پالایشگاه‌ها جهت استفاده از تسهیلات تنفس خوراک مورد تایید وزارت نفت قرار گرفت.
آخرین وضعیت تنفس خوراک دو طرح ارتقای کیفی پالایشگاه شیراز
در میان طرح‌هایی که مجوز بهره‌مندی از مزایای این قانون را دریافت کردند، پالایشگاه شیراز با دو طرح ارتقای کیفی بنزین (ایزومریزاسیون نفتای سبک) و ارتقای کیفی گازوئیل (واحد GHT یا همان گازوئیل هیدروتریتینگ) جزء پالایشگاه‌های دارای مجوز ذیل این قانون است.
طرح ارتقای کیفی بنزین این پالایشگاه با پیشرفت فیزیکی بیش از 90 درصد و هزینه سرمایه‌گذاری 44.5 میلیون دلار از لحاظ پیشرفت پیشروترین طرح موجود ذیل قانون فوق است که پیش‌بینی می‌شود تا دو ماه آینده به بهره‌برداری برسد. بهره‌برداری از این طرح بیش از 2.5 میلیون لیتر در روز به ظرفیت تولید بنزین کمک می‌کند.
با توجه به نزدیک شدن به موعد بهره‌برداری از واحد ایزومریزاسیون نفتای سبک (بنزین‌سازی) با توجه به ماده 25 آیین‌نامه اجرایی قانون پتروپالایشگاه‌ها، ضروری است مقدمات اجرایی دریافت تسهیلات صندوق توسعه ملی با هماهنگی‌های وزارت نفت و بانک عامل انجام بگیرد.
طبق بررسی‌ها ، موضوع استفاده از تنفس خوراک نفت خام این طرح که به عنوان اولین طرح استفاده‌کننده از تسهیلات قانون خواهد بود همچنان در انتظار مجوز تنفس خوراک صندوق توسعه ملی است.
عضو هیات عامل صندوق توسعه ملی معتقد است، اعطای تسهیلات تنفس خوراک به طرح‌ها هر کدام نیازمند اذن مکتوب رهبری است. در صورتی که با توجه به مشروح مذاکرات 24 تیر سال 98 مجلس هنگام تصویب قانون پتروپالایشگاه‌ها رئیس وقت مجلس اعلام کرد، اذن رهبری برای این موضوع اخذ شده و شورای نگهبان نیز به همین اعتبار قانون را تصویب کرد.
بطور کلی ایجاد ارزش افزوده بر نفت خام جزو مطالبات اصلی رهبری بوده و ایشان تاکنون صراحتاً سه مرتبه بر اجرای قانون پتروپالایشگاه‌ها در سخنرانی های مختلف تأکید کردند. اما صندوق توسعه ملی با ممانعت در صدور مجوز تنفس خوراک پتروپالایشگاه‌ها و طرح ارتقای پالایشگاه‌ها، مانع تسریع در پیشرفت طرح‌های پتروپالایشی شده است.
دریافت تسهیلات تنفس خوراک پالایشگاه شیراز کمک موثری به برنامه طرح‌های ارتقا کیفی این پالایشگاه می‌کند. زیرا دریافت تنفس خوراک موجب تامین مالی واحد طرح در دست اجرای شیرین سازی گازوئیل این پالایشگاه (GHT) می‌شود.