به گزارش پایگاه خبری بورس پرس، دو کارشناس بازار سرمایه با اشاره به راه‌اندازی سامانه نظارت هوشمند بر نهادهای مالی دارای مجوز سبدگردانی در این خصوص در گفت و گو با دنیای اقتصاد، توضیحاتی ارائه کردند.
تفاوت‌های فاحش نظارت با شفاف‌سازی
حسن رضایی‌پور: شفافیت عملکرد موضوع مهمی است که نهادهای مالی با این مهم فاصله بسیاری دارند. تا انتشار اطلاعات به صورت شفاف انجام نپذیرد، بازار از کارآیی مطلوبی برخوردار نخواهد بود.
انتشار اطلاعات طبقه‌بندی تفاوت‌هایی با مباحث نظارت هوشمند دارد که به نظر می‌رسد سازمان بورس در این خصوص برنامه جدی ندارد. اگر در کنار نظارت هوشمند، آنچه منجر به ارائه اطلاعات شفاف می‌شود به بدنه بازار افزوده شود می‌توان نسبت به کارآیی بازار سرمایه امیدوار بود. برخی از اتفاقات منفی که در بازار رخ می‌دهد و صفوف طولانی فروش سهام را سبب می‌شود از این نقیصه نشات می‌گیرد. در این مورد بارها فعالان بورسی از سیاست گذار بازار درخواست کردند نسبت به شفاف‌سازی عملکرد نهادهای مالی و ارکان مختلف بازار اقدام کند.
نهادهای مالی دارای مجوز سبدگردانی در مقایسه با کارگزاری‌ها و صندوق‌ها، شرکت‌هایی نوپا محسوب می‌شوند. سامانه‌های موجود در شرکت‌های سبدگردانی یکپارچه نیستند و اطلاعات آنها دیر به روز رسانی می‌شود. روند نظارت بر این شرکت‌ها مربوط به گزارش‌های ماهانه و بازرسی‌های دوره‌ای است که سازمان‌های نظارتی در این موارد وارد عمل می‌شوند.
اما وضعیت نظارت بر کارگزاری‌ها به گونه‌ای دیگر است. این گروه، سامانه‌هایی در اختیار دارد که امکان پایش لحظه‌ای اطلاعات در آنها وجود دارد اما سبدگردان‌ها به دلیل تولید آفلاین اطلاعات از چابکی انتشار اطلاعات محروم هستند. لذا هوشمند کردن نظارت بر سبدگردان‌ها در فضای صعودی بازار اقدامی اثرگذار است.
در مواقعی که بازار در مسیر صعودی قرار می‌گیرد نقش سبدگردان ها نمود بیشتری پیدا می‌کند. سبدگردان‌ها با توجه به استراتژی سازمانی فعالیت‌هایی را انجام می‌دهند که اگر به‌موقع هشدارها صادر نشود ریسک بزرگی به بازار تحمیل می‌کنند. هر چقدر بازار سهام با رشد شارپی روبرو شود، نیاز به شرکت های واسطه مالی یا سبدگردانان بیش از قبل احساس می‌شود.
سرمایه‌هایی که به این شرکت‌ها سپرده می‌شوند قطعا باید تحت نظارت باشند تا نارضایتی سهامداران را سبب نشود. از اواخر سال ۹۸، همزمان با انسداد سایر بازارها، سیل عظیم نقدینگی به بازار سرمایه روانه شد و در مدت پنج ماه، ورود پول حقیقی به بورس چهار برابر شد اما بازار سرمایه آمادگی لازم برای جذب این حجم از ورود پول را نداشت.
با توجه به اینکه دولتمردان نظر مثبتی نسبت به ورود حقیقی‌ها به بورس داشتند، بازار تحت تاثیر دخالت دولت با افزایش میزان خرید سهام در اوج قیمت‌ها و سیل ورود سهامداران خرد روبرو شد. ورود هیجانی پول و سهامداران خرد و کلان به بازار سبب شد شاخص کل سطوح تاریخی و عجیبی را تجربه کند. افزایش چهاربرابری شاخص در سال ۹۹ گرچه منجر به رشد ۶۰ یا ۷۰ برابری برخی سهام کوچک شد اما برخی سهام بزرگ با ایست قیمتی مواجه شدند.
در این میان هم کارگزاری‌ها و هم شرکت‌های سبدگردانی با اختلالات بسیاری دست و پنجه نرم کردند. بازار سهام از ابتدای ۱۴۰۲ برخلاف رقبا در مسیر صعودی قرار گرفته اما ممکن است شاهد موج‌های شدید افزایشی باشد. از این منظر به نظر می‌رسد سیاست گذار بورسی باید با نظارت بر شرکت‌های سبدگردانی از حق سهامداران دفاع کند. این سطح از نظارت با مباحث مرتبط با شفاف‌سازی تفاوت‌های فاحش دارد. سازمان بورس دستگاهی نظارتی است که باید بر بازار سرمایه نظارت کند و بهترین عامل در ارتقای سلامت بورس، شفاف‌سازی است.
ضربه بازار از عدم شفافیت
محمد شکری: مهم‌ترین مشکل در بورس ابهام و عدم شفافیت است و نظارت بر فرآیند شفافیت باید جدی گرفته شود. نظارت بر فعالیت فعالان بورسی باید بوده و اجازه داده نشود شرکت‌ها از طریق بورس، پول مردم را جمع کنند. وضعیت بازار سرمایه در این برهه ایجاب می‌کند فعالیت همه شرکت‌های سبد گردانی با شفافیت بیشتری انجام شود.
برای رفع ابهام و ایجاد شفافیت در عملکرد شرکت‌های سبدگردانی، نظارت هوشمند و استفاده از ابزار الکترونیک برای نظارت و بازرسی از اهمیت بسزایی برخوردار بوده و با توجه به حجم بالای اطلاعات، نظارت انسانی کافی نیست و راه‌اندازی سامانه‌های هوشمند نظارتی تا حدود زیادی موانع ایجاد شده احتمالی را مرتفع خواهد کرد.
علاوه بر این موضوع، یکی از مباحث مهم و عامل سردرگمی 2.5 سال گذشته سرمایه‌گذاران، دسترسی به اطلاعات نهانی بوده که موجب تبعیض و بی عدالتی شده است. در این خصوص نیز کارشناسان بازار بارها درخواست کردند جلوی این امر گرفته شود و شفاف‌سازی های لازم انجام پذیرد.